Inschrijven
De wedstrijd begint met het inschrijven voor de wedstrijd. Je moet vooraf aangeven op welk wapen en in welke categorie je schermt. Dit moet voor een bepaalde datum (meestal ongeveer een week van tevoren). Vaak moet je vooraf betalen.
Aanmelden
Op de dag van het toernooi moet je je op tijd aanmelden. Dit heet appèl. Officieel moet je voor appèl aangemeld zijn, maar soms ‘duurt’ het appèl een tijd (bijv: van 08:30 tot 09:00) en betekent dat dat het inschrijvingsbureau in die tijd is geopend voor aanmelding. Als je in de rij staat voordat het appèl is geweest, ben je op tijd. Als je nog niet betaald hebt, moet je dat nu doen. Soms kan dat met pin, maar neem voor de zekerheid genoeg cash geld mee.
Na appèl sluit het inschrijvingsbureau en worden de aanmeldingen verwerkt. Daarna volgt de scratch: iedereen die ziek is of om andere reden niet aanwezig is, wordt weggestreept en het toernooi wordt ingedeeld met de aanwezige schermers. Als je net voor de scratch binnen komt lopen, dan moet je gelijk door naar het wedstrijdbureau om je toch nog aan te melden. Iedereen die er nog niet is voor de scratch wordt meestal nog een laatste keer opgeroepen in de hoop dat ze er wel zijn, maar dat het bij aanmelding mis is gegaan.
Weet je van clubgenoten dat ze niet komen (ziek, vergeten, kapotte auto), meldt dat dan ook bij aanmelding. Dat scheelt weer tijd bij de scratch.
Voorrondes
De meeste toernooien kennen 1 of 2 voorrondes. Omdat niet iedereen even goed schermt elke dag, wordt met de voorronde ruwweg gekeken wie er vandaag goed is en wie beter. Dat gebeurt in een poulesysteem, waarbij je in groepen wordt verdeeld die onderling partijen schermen. Hoe meer je wint en hoe meer punten je scoort, hoe hoger je eindigt in de voorronde. Voorrondes gaan om 5 punten (benjamins/kuikens: 4 punten).
De indeling voor de eerste voorronde wordt vaak gedaan op basis van een bekende ranglijst. Sta je niet op zo’n ranglijst, dan wordt je onderaan ingedeeld.
Zijn er twee voorrondes, dan wordt de uitslag van de eerste alleen gebruikt voor indeling van de tweede ronde. Daardoor is het minder erg als je niet op een ranglijst staat. Als het goed is wordt dan alleen de uitslag van de tweede ronde gebruikt voor de uitschakelingsronde, maar soms worden beide uitslagen opgeteld en gemiddeld: je krijgt dan een mix van ranglijst invloed en vorm-van-de-dag.
Op sommige toernooien vallen deelnemers direct af na de voorronde, bijvoorbeeld de onderste 10 of 20 procent. Dat is heel zuur, zeker als je dat van tevoren niet had verwacht. Met name in Duitsland wil men dat nog wel eens doen.
Tableau
De laatste fase van een toernooi heet het tableau d’elimination directe (DE), de knock-out fase of eliminatieronde. Als er een voorronde was, dan worden de deelnemers op basis van die ronde gerangschikt. Op grote toernooien zoals WK en Olympische Spelen worden er geen voorrondes geschermd en wordt iedereen geplaatst op basis van een ranglijst. Op het NK heb je een mix: deels voorronde, deels direct geplaatst via ranglijst.
In de eliminatiefase wordt de beste schermer tegen de minst presterende schermer geplaatst, de op-1-na-beste schermer tegen de op-1-na-minst presterende, etc. Dat klinkt oneerlijk, maar deze ronde is ook alleen om te bevestigen dat de beste schermer inderdaad de beste is en niet om de minst presterende schermer te helpen toch te winnen. Sta je hoog op het tableau, dan scherm je tegen minder presterende schermers. Sta je laag op het tableau, dan ga je een zware dobber hebben aan je tegenstander.
Eliminatierondes gaan meestal tot 15 punten (kuikens/benjamins/veteranen: 10 punten), in 3 keer 3 minuten schermtijd (bij 10 punten: 2 keer 3 minuten). Je hebt dan meer tijd om aan te passen aan de tactieken van je tegenstander en te wisselen van strategie. Na elke 3 minuten schermtijd heb je even pauze om te overleggen met je trainer/coach. Sta je achter, probeer dan die pauze te halen door tijd te verschermen met defensief spel. Je kunt dan kort met je coach/trainer overleggen en je tactiek aanpassen in het vervolg.
Verlies je, dan lig je er meestal ook gelijk uit. Verlies je de halve finale, dan moet je misschien een verliezersfinale schermen. Heel soms wordt er met herkansing geschermd (komt wel eens voor in Duitsland). Als je dan de eerste ronde verliest, mag je nog 1 keer herkansen. Als je de tweede ronde of later verliest, lig je er altijd uit. Vraag bij twijfel even na bij iemand.
Een tableau wordt genoemd naar het aantal schermers wat er maximaal op kan staan: bijvoorbeeld een tableau van 32 of een tableau van 16. De kwart-finale is het tableau van 8, de halve finale is het tableau van 4. Zit je bij de laatste 4, dan ontvang je normaliter een medaille. Heel soms wordt er een verliezersfinale geschermd, maar meestal zijn er 2 gedeelde derde plaatsen.
Uitreiking
Als je eruit ligt, betekent dat nog niet dat je naar huis kunt. Soms zijn leeftijdsgroepen en geslacht samengevoegd en gaat de organisatie de einduitslag nog uit elkaar trekken om te bepalen wie er binnen een categorie wint. Als bijvoorbeeld benjamins en kuikens zijn samengevoegd en je eindigt als kuiken op de 9de plek, kan het zomaar zijn dat je toch de beste kuiken bent en alsnog een medaille krijgt (of beker).
Vraag na bij de scheidsrechter na je laatste partij of je nog meer moet schermen. Als hij dat niet weet, stuurt hij je door. Lig je er uit, vraag dan na aan het wedstrijdbureau of je een prijs hebt, tenzij je zeker weet dat dat niet het geval is. Als je een prijs hebt, vraag dan gelijk of je je nog kunt omkleden, of dat de prijsuitreiking al heel snel is. Soms moet je wachten voor de prijsuitreiking op deelnemers die nog in het toernooi zitten. Dan kan het nog wel even duren en kun je rustig douchen en/of omkleden. Maar als iedereen van jou categorie diezelfde ronde eruit is gegaan, dan kan de uitreiking ook over 5 minuten al zijn.
Ranglijstpunten
Voor elk ‘echt’ toernooi wat je schermt, krijg je ranglijstpunten. Hoeveel punten je krijgt hangt af van hoe goed je gepresteerd hebt en hoeveel schermers er op het toernooi waren. Je krijgt in ieder geval 5 punten. Als je daarnaast een eliminatieronde hebt overleefd, dan krijg je misschien meer punten (80 of meer). Dit wordt door de KNAS netjes uitgerekend en je kunt op knas.onzeranglijsten.nl nazoeken hoeveel punten je voor welk toernooi kreeg. Vragen over de puntentoekenning kun je ook aan de KNAS stellen.
Als je wint, krijg je meer punten. De nummer 1 krijgt 100%, de nummer 2 95%, de nummer 8 80%, de nummer 16 60%, etc. van het maximale aantal punten. Het is gebruikelijk dat je meer punten kunt halen op een buitenlands toernooi met 300 deelnemers waar je ‘maar’ 87ste bent geworden (25% van de punten) dan als je een toernooi in Nederland wint met maar 3 deelnemers.
De hoogste 5 resultaten worden gebruikt om je positie op de Nederlandse ranglijst te bepalen. Een toernooi telt ongeveer anderhalf jaar mee, of totdat de volgende editie van dat toernooi wordt geschermd. Als je in een hogere leeftijdscategorie schermt (pupillen bij cadetten, kuikens bij benjamins, of veteranen B bij veteranen A), dan haal je punten voor 2 of meer ranglijsten. Ga je over naar een hogere categorie, dan ben je de punten uit je vorige categorie kwijt (behalve voor de oudjes: als veteraan behoud je je punten uit je vorige categorie).
Jeugdpuntentoernooi
Het Jeugdpuntentoernooi is een beetje een vreemde eend in de bijt. Op dit toernooi is de doelstelling om veel te schermen en niet om een winnaar-van-de-dag aan te wijzen. Er wordt alleen in poule vorm geschermd, zonder eliminatie of prijsuitreiking. Het toernooi is daardoor korter en minder competitief.
Uiteindelijk wordt er een ranglijst bijgehouden over de prestaties van kinderen tijdens de Jeugdpuntentoernooien. Je kunt alleen punten bijhalen en nooit verliezen, maar kinderen kunnen wel zien dat anderen sneller of minder snel punten halen.
Het Jeugdpuntentoernooi (en andere soortgelijke initiatieven in het westen en noorden) is een leuk instapmoment. De wat serieuzere schermers geven echter de voorkeur aan toernooien in Duitsland, België of Frankrijk ten koste van dit soort toernooien, waardoor de tegenstand op het Jeugdpuntentoernooi heel wisselend kan zijn. Afhankelijk van de schermer kan dit positief of negatief uitpakken.
